Yanda paylaştığım bu fotoğraflar "Ani Harabeleri" diye bilinen bölgedeki en önemli manastır-kilise kompleksi olan Khidzong'a ait.
Birisi 1880 ile 1900 yıllarına ait. Yani Osmanlı dönemi. O zaman da sahipsiz, kitlesiz cemaatsız bırakılmış ama yine de önemli ölçüde ayakta...İkincisi ise aynı Kilise ve manastır kulliyesinin 2000'li yıllarda yani Türkiye Cumhuriyeti egemenliği altındaki hali... Kompleksin % 80'i toprağa karışmış, ağaçlar bile yok edilmiş...
Yıkımın "zamanla" değil özel çabayla yapıldığı çok açık. Yağmur, kar, fırtına bu kadar acımasız olamaz...
Ani yüzyıllarca "insansız" bırakıldığı gibi, Cumhuriyet, onu "askeri yasak bölge!" ilan etti. Yasak bölgede ne işler çevrildiği görünüyor.
2000'li yıllardan sonra ise UNESCO'nun dünya kültür mirası projeleri ve işin turistik (yani paraya çevirme ve fonlardan yararlanma) boyutu ortaya çıkınca var olanı "kurtarma" çabalarına girişilmesi göz yaşartıcı tabi.
Khidzong'un mimari yapısı ve sanatsal değeri için ilgilenenler şu dosyaya bakabilir.
https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01164899/file/Xckonq%20St-Serge%20article%20en%20turc.pdf
Yorumlar
Yorum Gönder