EVLİYA ÇELEBİ'de SELAHADDİN EYYUBÎ

İslamcı - Osmanlıcı birçok tarihçinin referans vermekten hoşlandığı Evliya Çelebi "Seyahatname" kitabının (17.yy) 2. Cildinde çok farklı bir Kudüs ve Eyyubi anlatımı vardır.

Günümüzde Selahaddin Eyyubi'nin Kudüs'ü nispeten barışçıl yöntemlerle teslim aldığı; teslim olan Hristiyanların cizye karşılığı canlarının bağışlandığı; şehirde kalmak istemeyenlerin ise güvenli olarak Kudüs'ü terk etmelerine izin verildiği kabul görür. Evliya Çelebi ise kentteki bütün kafirlerin kılıçtan geçirildiğini, bir tek kafirin bile sağ kurtulmadığını övünerek anlatmaktadır.

200 bin Hristiyan ve Mıkdısî [Mikhitaryan mezhebine bağlı] Ermeni'yi, Rum-ı Frenki (Fransız veya Avrupalı Hristiyanları) ve 50 bin papazı kılıçtan geçiren Yusuf Selahaddin'in, Kudüs kalesini temelinden yıkıp Mısır’a gittiğini yazar.

" {Yûsuf b. Eyyûb şâdu'l-Kürdî Âl-i Eyyûbiyân'dandır} ... Ba‘dehû şâm'da Nûreddîn şehîd merhûm olıcak Mısır'da Yûsuf Selâhaddîn Mısır'a ve şâm'a müstakil pâdişâh olup deryâ-misâl asâkir-i bî-şumâr ile Kuds-i şerîf'e sarılup kırk günde amân vermeyüp kal‘ayı feth etdikde küffârdan bir cân halâs etmeyüp iki kerre yüz bin Hristiyân ve Mıkdısî Ermenî ve Rûm-ı Frenk ve elli bin papaz-ı nâ-sâz dendân-ı tîğdan geçüp Yûsuf Selâhaddîn kal‘a-i Kuds'i temelinden münhedim edüp Mısır'a gitdi. ."

[Kaynak: Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî, EVLİYÂ ÇELEBİ SEYAHATNÂMESİ. II. Kitap, Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 304 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu – Dizini / Hazırlayanlar Robert DANKOFF - Seyit Ali KAHRAMAN - Yücel DAĞLI, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000]

Bu anlatımın onu kötülemek için değil övmek üzere yazıldığı, en azından 17.yy'da Selahaddin Eyyubi ve Kudüs'ün fethinin Osmanlı uleması arasında böyle kabul gördüğünü söyleyebiliriz.

Yorumlar