Konu açılmışken ilgilenen sayfa dostlarının yararlanmaları için Dersim'deki Ermeni kilise ve manastırlarının Hicri 1320 -1331 (1902 - 1913) tarihli, yanı yüz yıl önceki Patrikhane ve Konsolosluk raporlarına yansıyan bir dökümünü vermek istiyorum.DERSİM SANCAĞI (4 Nisan 1331) [1913]
1. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı – Hozat - Kutsal Saviour Kilisesi, 1288
2. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ikhbiğa köyü - St. Minas Kilisesi, büyük antik
3. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Çermakağbyur köyü büyük antik
4. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı -Yerğan köyü - Kutsal Resurrection Kilisesi, büyük antik
5. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı -Yerğan köyü - Ermeni Kilisesi Kızıl (Karmir)Manastırı, büyük antik
6. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Havşakar köyü - Surp Kevork Kilisesi, 1325
7. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı -Havşakar köyü Surp Sarkis Kilisesi, büyük antik
8. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı -Ağçonik köyü - Surp Sarkis Kilisesi, büyük antik
9. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Ağçonik köyü, büyük antik
10. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Siketik köyü - Surp Kevork Kilisesi, büyük antik
11. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - St. Hovhan köyü - St. Havhan Kilisesi, büyük antik
12. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Zimbiğ köyü - Surp Kevork Kilisesi, büyük antik
13. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Hağtok köyü - St. Minas Kilisesi, büyük antik
14. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Hağtok köyü – Kilisesi Three Children (yıkık), büyük antik
15. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Tekiye köyü, büyük antik
16. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Halvorik köyü - Surp Asdvadzadzin , büyük antik
17. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Halvorik köyü - Surp Karapet Kilisesi, büyük antik
18. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Katişar köyü, büyük antik
19. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Daştak köyü, büyük antik
20. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Kezel-Kilise köyü, büyük antik
21. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı -Caşatur köyü Ermeni Kilisesi, büyük antik
22. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Doğanes köyü, büyük antik
23. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Titnik köyü, büyük antik
24. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Ermeni Kilisesi Şitan köyü, büyük antik
25. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Gülsurak köyü - Surp Kevork Kilisesi, büyük antik
26. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Zive köyü - Surp Sarkis Kilisesi, büyük antik
27. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı – Dersim – Seven(7) Ermeni Kilisesi, büyük antik
28. Harberd (Harput) Vilayeti - Dersim Sancağı - Inin köyü - Nine(9) Ermeni Kilisesi, büyük antik
PÜLÜMÜR KAZASI / YERZİNKA (2 Mart 1331) [1913]
1. Pelume kazası - Dançek nahiyesi – Surp Asdvadzadzin , büyük antik
2. Pelume bölgesi - Dançek nahiyesi - St. Fortieth, other name Ermeni Kilisesi St. Simeon Manastırı, büyük antik
3. Pelume kazası - Dançek nahiyesi – Ermeni Kilisesi St. Tadeos Manastırı, büyük antik
4. Pelume kazası - Dançek nahiyesi – Ermeni Kilisesi Surp Sarkis Manastırı, büyük antik
5. Pelume kazası - Dançek nahiyesi - Kirunud köyü - Surp Sarkis Kilisesi, büyük antik
6. Pelume kazası - Dançek nahiyesi - Perkeri köyü St. Minas Kilisesi, büyük antik
7. Pülümür kazası – Tandzik köyü – St. Tadeos Manastırı (Kaynak: Teodik)
8. Pülümür kazası – Kersnut köyü – Surp Sarkis Kilisesi (Kaynak: Teodik)
9. Pülümür kazası – Berkri köyü – St. Minas Kilisesi (Kaynak: Teodik)
ÇARSANCAQ KAZASI (16 Şubat 1320) [1902]
1. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Yaşağak köyü - Ermeni Kilisesi Nazrik Manastırı, büyük antik
2. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Ermeni Kilisesi Surp Hovhannes Manastırı, büyük antik
3. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - St. Varvare (Sarkis ) Kilisesi, büyük antik
4. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Ermeni Kilisesi Orik köyü, büyük antik
5. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Ermeni Kilisesi Sivcuğ köyü, büyük antik
6. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Sivcuğ köyü - St. Yerits Mankants Kilisesi, büyük antik
7. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Sivcuğ köyü - St. Varvare Kilisesi, büyük antik
8. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Balişer köyü - Surp Karapet Kilisesi, büyük antik
9. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Balişer köyü - Surp Toros Kilisesi, büyük antik
10. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Ismayil köyü - St. Light Kilisesi, büyük antik
11. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Harasik köyü – Kilisesi Surp Karapet Manastırı, büyük antik
12. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Illuminator köyü - St. Yerits Mankants Kilisesi, büyük antik
13. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Ermeni Kilisesi Vaskerd köyü, büyük antik
14. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Ermeni Kilisesi Hamakh köyü, büyük antik
15. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Gadosa köyü - Surp Karapet Kilisesi, büyük antik
16. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Vinan köyü - Surp Kevork Kilisesi, büyük antik
17. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Vinan köyü - Ermeni Kilisesi Kızıl(Karmir) Manastırı, büyük antik
18. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Berdak köyü - Şabşabri mahallesi - Surp Asdvadzadzin , büyük antik
19. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Berdak köyü - Surp Asdvadzadzin , büyük antik
20. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Berdak köyü – Kilisesi Seven Kutsal Children, büyük antik
21. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası - Berdak köyü - Surp Karapet Kilisesi, büyük antik
22. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Lamk köyü – Surp Kevork Kilisesi with Manastırı Kutsal Meryem Ana and Surp Toros Manastırı (kaynak Teodik)
23. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Dzorak köyü – Surp Karapet Kilisesi (kaynak Teodik)
24. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Mastan köyü – St. sargis Kilisesi (kaynak Teodik)
25. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Huşni köyü – Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
26. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Bağnik köyü – St. Minas Kilisesi (kaynak Teodik)
27. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Guzulcuk köyü – Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
28. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Lusatariç köyü – yıkık Manastırı Forty Kutsal Children (kaynak Teodik)
29. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Berdak köyü – St. Şamune Kilisesi with St. Tikin Manastırı (kaynak Teodik)
30. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Ahna köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
31. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Verin Havsik köyü – St. Minas Kilisesi (kaynak Teodik)
32. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Til Köyü – Surp Sarkis Kilisesi (kaynak Teodik)
33. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Mercimek köyü – St. hakob Kilisesi (kaynak Teodik)
34. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Katsa köyü – Surp Karapet Kilisesi (kaynak Teodik)
35. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Semağ köyü – St. gevorg Kilisesi (kaynak Teodik)
36. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Sağman köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
37. Harberd (Harput) Vilayeti - Çarsancaq kazası – Ağvaqar köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
ÇEMİŞKEZEG KAZASI
38. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Tekke ya da Takey köyü – Surp Toros Kilisesi (kaynak Teodik)
39. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Petretil köyü – Surp Hagop Kilisesi (kaynak Teodik)
40. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Hazari köyü – Kilisesi Kutsal Üçlü (kaynak Teodik)
41. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Mamsa köyü – St. gevorg Kilisesi (kaynak Teodik)
42. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Sisna köyü – Surp Hovhannes Kilisesi (kaynak Teodik)
43. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Karmri köyü – Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
44. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Miatun köyü – Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
45. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Baçabun köyü - Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
46. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Morşga köyü - Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
47. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Harasar köyü – St. Teodoros Kilisesi (kaynak Teodik)
48. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Toma-Mezire köyü – Surp Nişan Kilisesi (kaynak Teodik)
49. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Pagcecik köyü – St. gevorg Kilisesi (kaynak Teodik)
50. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Yeritsagrak köyü – Kutsal Haç Kilisesi (kaynak Teodik)
51. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Murnayi köyü – Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
52. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Prekhi köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
53. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Hağtuk köyü – St. Minas Kilisesi, St. Yerek Mankunk Kilisesi (The Kilisesi Three Kutsal Children) (kaynak Teodik)
54. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Agrak köyü – Surp Hagop Chapel(yıkık) (kaynak Teodik)
55. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Prastik köyü – Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
56. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Hağhşat köyü – Surp Karapet Manastırı, (yıkık) (kaynak Teodik)
57. Harberd (Harput) Vilayeti – Çemişkezeg kazası – Ulu-Galey köyü – St. Minas Kilisesi (kaynak Teodik)
MAZGİRT KAZASI
59. Harberd (Harput) Vilayeti – Metskert kazası – Surp Asdvadzadzin (kaynak Teodik)
60. Harberd (Harput) Vilayeti – Metskert kazası – Surp Hagop Kilisesi (kaynak Teodik)
61. Harberd (Harput) Vilayeti – Metskert kazası – Şortan köyü – Surp Sarkis Kilisesi (kaynak Teodik)
62. Harberd (Harput) Vilayeti – Metskert kazası – Hozngeğ köyü – St. Husik Kilisesi (kaynak Teodik)
63. Harberd (Harput) Vilayeti – Metskert kazası – Tamutaş köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
HOZAT KAZASI
1. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Encğak köyü – St. Minas Kilisesi (kaynak Teodik)
2. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Erkan ya da Erkayn köyü – St. Harutyun (Resurrection) Kilisesi (kaynak Teodik)
3. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Ağzunk köyü – Surp Sarkis Kilisesi (kaynak Teodik)
4. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Havzapar köyü – Surp Hovhannes Kilisesi (kaynak Teodik)
5. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Siketik ya da Sagetik köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
6. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Sorpian köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
7. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Zmbeğ ya da Zambeğ köyü – Surp Toros Kilisesi (kaynak Teodik)
8. Harberd (Harput) Vilayeti - Hozat kazası – Sin köyü – Surp Kevork Kilisesi (kaynak Teodik)
KAYNAK
(1) Etchmiadzin Monthly (1965) Nos. 1, 2, 3, 4, 10 and (1966) Nos. 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, by A. Kh. Safrastyan.
(2) Teodik's Ermeni Golgotha (Constantinople, 1923).
FOTOĞRAF:
Hazari (günümüzde Anıl) köyü papazı Hovhannes ve ailesi (Kaynak; Vazken Antreasyan koleksiyonu, Paris)
http://www.houshamadyan.org/
Yorumlar
Yorum Gönder