SÜRPRİZ KİTAP!..

Yayınlanışının üzerinden tam 44 yıl geçtikten sonra, Komal Yayınevi birinci döneminin son, benim ilk kitap çalışmam nihayet elime geçti. Sevgili İzz Öztat, İstanbul'daki bir sahaftan bulup getirmiş. Bu nadir hediye için çok teşekkür ediyorum.

Gerçekten de güzel bir kavuşma oldu. Bir de kitabın üzerinde çok yaşanmışlık izleri var. Kırılmalar, çizilmeler, buruşmalar, tamiratlar. ağır leke izleri var. Kimbilir başına neler neler geldi, dili olsa da konuşsa. Yakılmalardan, aramalardan kurtulmuş, bir yerlerde yıllarca saklanmış, tozlanmmış, kimileyin nemlenmiş... Kimbilir kaç el değiştirmiş. Yine de belli ki kıymetini bilenlere rast gelip bugünlere ulaşmış..

"KÜRDİSTAN ÜZERİNDE ÖRGÜTLÜ DEVLET TERÖRÜ ve İSMAİL BEŞİKÇİ" kitabı (Temmuz 1980) bir Biyografi çalışmasıdır. Beşikçi'nin Savunmalarından, mektuplarından örnekler içererek onun yaşamı üzerinden Kürdistan üzerindeki örgütlü devlet teörünün üniversiteler, basın ve sivil toplum üzerindeki varoluş biçimleri ele alınıyor.

Kitabın piyasada çok az bulunuyor olmasının nedeni, 12 Eylül'den hemen kısa bir süre önce Sıkıyönetim koşullarında yayınlanmasıydı. Bu nedenle çok geniş bir dağıtımı yapılamamıştı. Kürdistan'a özel olarak gönderdiğimiz 500 kadar kitap ise yollardakı sıkı aramalardan birine takılmış ve yerine ulaşamamıştı.

Sıkıyönetim emri ile Komal'ın İstanbul ve Ankara'da kapatılmış olması; matbaaların baskı altında olması nedeniyle kitap İzmir bürosu üzerinden yayınlanabilmişti.

İç ilişkiler bakımından da çok sıkıntılı bir dönemdi. Nisan 1980'de yapılan Rizgari operasyonu sonucunda Mümtaz Kotan gibi bir çok elit kadro tutuklanmıştı. Yaşar Gündoğdu işkencede katledilmişti. İsmail Beşikçi ve Ruşen Arslan zaten epeydir cezaevindeydiler. Orhan Kotan yurtdışına çıkmıştı. Dolayısıyla bu kitabın yayını dışarıda kalan kadrolar için "herşeye rağmen çalışmalarımızı sürdürüyoruz, sürdüreceğiz" mesajı vermesi anlamında da çok değerliydi.

Kitabın önsözünde Komal'ın mali olanaksızlıklar, devletin şiddeti, matbaaların Komal kitaplarını basmak istememesi, vb. gibi nedenlerle Beşikçi'nin, yayın programındaki kitapların basılamadığı belirtiliyor.

"Açıktır ki, yayınevimiz İsmail Besikçi ile ilgili olarak taşıyamayacağı kadar ağır yüklerin ve sorumlulukların altındadır. Olanakları ve yetenekleri ölçüsünde bu yükü taşıma ve bu sorumluluğun gereğini yerine getirme çabası içindedir. Ancak bunlar oldukça yetersiz kalmaktadır. En azından, İsmail Beşikçi'nin yayın için sırasını bekleyen kitapları yayınlanamamaktadır. Bunlardan TC'nin yakın tarihi ile ilgili önemli birer siyasal belge niteliği taşıyan «Tunceli Kanunu ve Dersim Jenosidi», «Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Programı" gibi kitaplar yanında., "Özalp'te Katliam -33 Kurşun Olayı" «Kürdistan Üzerinde Emperyalist Bölüşüm" gibi arastırmalari da yayınlayıp, tartışmaya sunamamaktayız. Çünkü yasal yayın olanaklar tümü ile ortadan kaldırılmıştır. Matbaaların tümü sıkıyönetim bölgeleri içinde kaldığı için, hiçbir matbaa KOMAL'ın kitaplarını basmaya cesaret edememektedir. Çok çetin pazarlıklar sonucu basılabilen kitapları dağıtmak mümkün olamamakta, kitapçılar bunları satmamaktadırlar. Bunun yanında elinde ya da evinde bir kitap bulunan -niteliğine bakılmaksızın- her okuyucu günlerce siyasi poliste işkenceye yatırılmakta, gizli örgüt suçlamasıyla cezaya çarptırılmaktadır.

Beşikçi'nin kısa bir biyografi'sini ve yargılama sürecinin belgelerini içeren bu kitap da, görünüşte birtakım yasal biçimlere sahip olmakla beraber uygulamada her türlü yasal güvenceden yoksundur. Metnin İngilizce çevirisi basım şartları olmadığı için az miktarda çoğaltılarak uluslararası kuruluşlara gönderilebildi. Bu bağlamda bu metnin, yayınevine haber vermek ve belgelerin muhtevasını bozmamak koşuluyla- tüm demokratik ve sosyalist kişi ve kuruluşlar tarafından her dile çevrilebileceğini, her türlü yayında kullanılabileceğini belirtelim.

Nisan 1980 - Komal"

12 Eylül 1980 süreci sonrası 1990'lı yıllarda Türkiye'de, 2000'li yıllarda Avrupa'da da bu kitaba hiç rastlamamıştım. Haliyle 24 yaşındayken yapılan bu çalışmaya 44 yıl sonra dokunmak çok heyecan verici bir deneyim oldu. O dönemde yayına emeği geçen arkadaşlardan Zülküf Günay ve Maşuk Doğan'ı, Av.Yılmaz Balkaş'ı; Nimet Zincir, Sıddık Mollavelioğlu ve Cahit Doğan'ı sevgiyle anmak isterim. Dağıtımda yer alan başka birçok arkadaş da vardı. Hatırlayan ve hatırlatan olursa çok sevinirim.

Kitabın içeriğini dijitalize ettim ve paylaşıyorum.