“Doğu ozanlarının dilinden düşmeyen bu ‘32 kısım tekmili birden’ kahramanlık destanının iki kahramanı arasındaki ilişki; sadece iki yiğit cengâver arasındaki silah arkadaşlığı mıydı, sırdaşlık ve yıkılmaz bir dostluk muydu; yoksa Köroğlu’nun delidolu yaşamı gibi delicesine bir tutku, bir erkek aşkı mı?”
Recep Maraşlı, Bir Köroğlu Bir Ayvaz’da, destanın muhtelif anlatımlarında, hem Köroğlu hakkında, hem Köroğlu Ayvaz ilişkisi hakkında çizilen resimlerin çok katlı bir okumasını yapıyor.
16. yüzyılda yaşamış gerçek bir kişilik olan Köroğlu nasıl destan kahramanına dönüştü? Destanların, rivayetlerin anlattığı Köroğlu “kim”di? Bir Celâlî mi; zenginden alıp yoksula veren bir “sosyal eşkıya” mı? Yoksa yüksek otoriteyle alıp vereceği olmayan “normal” bir “haydut” mu? Ve Ayvaz “kim”di? Oğul mu, sevgili mi? Bu aşk nasıl tasvir edildi, nasıl güzellemeler yapıldı ve bu anlatılar zamanla nasıl “heteronormatif” onarımlardan geçti?
Bir Köroğlu Bir Ayvaz’da, halk edebiyatındaki zengin Köroğlu literatürünün ve Köroğlu imgesinin popüler siyasi tahayyüldeki kullanımlarının zengin bir dökümünü de buluyoruz.
“sıra dışı bir aşk öyküsü”nün izini sürüyor.
Köroğlu, Balkanlardan Kazakistan’a kadar çok geniş bir coğrafyada, birçok toplumda halk aşıkları, hikaye anlatıcıları tarafından, kahvehanelerde, şenliklerde yüzlerce yıldır anlatıla gelen bir kahramanlık destanı…
Üzerine pek çok folklorik-akademik araştırma yapılmış, doktora tezi hazırlanmış, yüzlerce kitap üretilmiş, filmleri çekilmiş, operaları sahnelenmiş, oldukça sevilen, popüler bir destan bu. Köroğlu, Türkiye’de halk kahramanı, Azerbaycan’da ulusal kahraman olarak görülen sembolik bir kişilik.
Şu ana kadar tespit edilebilen 196 kadar Köroğlu hikâyesi bulunuyor1. Destanın bütün versiyonlarında Köroğlu ile birlikte değişmeyen iki önemli kahraman daha var: biri çok sevgili “oğulluğu” Ayvaz, diğeri olağanüstü hünerleri olan Kırat.
Köroğlu ile Ayvaz arasındaki ilişkinin niteliğini merak edip araştırmaya yönelmemin nedeni halk arasında çok yaygın olarak kullanılan bir deyimin kafamı kurcalaması oldu.
.... devamı bu sayfada:
Yorumlar
Yorum Gönder