1956 Erzurum doğumluyum. Baba tarafım Narmanlı. İlk, Orta ve Lise’yi Erzurum’da okudum. 16 yaşıma kadar bu kentte yaşadım. Mahalle, okul, ilk gençlik arkadaşlarım ve anılarım hep burada.
Benden sonra ailem de memuriyet tayinleri nedeniyle şehirden ayrıldılar. Erzurumla yollarımı ayırdıktan sonra sadece bir kez ziyaret için gittim geriye. Hısım akrabalarımız halen var tabi ama 1999 yılından beri 24 yıldır da Berlin’de yaşıyorum. Çocukluk ve gençlik anıların dışında orada özlediğim hemen bir şey kalmadı. Şimdi artık Erzurum’dan çok Berlin’li sayılırım.
Hem Türkiye’de cezaevlerindeyken, hem de Almanya’da başka çok yörelerden tanıdıklar, arkadaşlarım oldu. Bu zaman içinde Erzurum’da yaşarken duyduğum, kullandığım kelimelerin, deyimlerin çoğunun bilinmediğini kullanılmadığını fark ettim. Muş. Bitlis ve Van yöresinden benzeşenler var ama aynı değil.
Bunları unutmamak için zaman zaman not alıyor, aklıma geldikçe ekliyordum. Geçenlerde bakınca bunun bayağı bir yer tuttuğunu gördüm ve paylaşmaya değer olduğuna karar verdim.
Elbette bu Erzurum ağzına ilişkin filolojik bir çalışma iddiası taşımıyor. Sadece kişisel bir derleme… Şu var ki not aldıklarım içinde bizzat duymadığım, kendim de kullanmadığım, bilmediğim hiçbir kelime ve deyime yer vermedim.
"Yanlış yazılmış, öyle değil böyle söylenir" diye bir şey söz konusu değil. Her yörede, hatta aynı yörenin değişik zamanlarında değişik biçimlerde söylenmiş olabilir. Bu yazılanlara da böyle bakılmalı.
Bu açıdan Erzurum ağzının özgünlüklerini merak edenler için güvenli bir kaynak olarak rahatlıkla verilebilir.
Belki aklıma gelmeyen, unuttuğum kelime ve deyimleri sonradan hatırlarsam (veya dostlar hatırlatırsa) onları da eklerim.
Keyifli okumalar diyeyim…
SÖZCÜKLER
aba : abla
ağa : ağabeyi
ağıl : yazın hayvanların koyulduğu yer,
ahan : işte, şu "ahan bu!", "Ahan seni ey duddum!" (İşte
nihayet seni yakaladım!)
ahbun : hayvan gübresi
aluç, aloç : kuşburnu
anbêle : işte böyle, aha böle
anbu / ambu : işte bu (eşya veya hayvan için)
ander : yalnız, adı anılmak istemeyen şey
ano / ao : işte o (insanlar için)
anur : gurur, onur
anurli ; gururuna düşkün, alıngan (Hanım anurlandi.)
anut ; inat, inatçı (O çox anuttur!)
arvat : kadın
aşgar : kir
aşxana : ev
axılli : akıllı (çocuklara hitapta kullanılır) "Ola axılli hele cel!"
axır : yazın hayvanların koyulduğu yer
ayvan odası : boş oda
azık : ıslanıp bozulmuş buğday
azıtmak ; serbest bırakmak, başı boş bırakmak "İti azıttık" (serbest
bıraktık. uzaklaştırdık) anlamında
baca : dam
bacirik : bacı, kız kardeş
bardan : büyük çuval
baxdavar : mutlu (ama herşeyden habersiz!) "Hey baxdavara bax!"
bayaxıt, bayaxdan: demin, az önce
bedimli : meteliksiz
bedire : kova
beg : bey,ağa
beleş : bedeva, parasız
bêmurat : muratsız, hayırsız
bennam : bilmem, bana ne,
haberim yok!
bıbilik : bebe
bıdılanma : kendi kendine konuşma, söylenme “Gene ne bıdılanirsan?”
bıldır : geçen yıl
bibi : hala
bilik : yavru, küçük, çocuğu severken söylenen sevgi sözü. “
Biligim,cücügüm, yavrum.
boğozli : obur
buhari : baca
caggıl : su taşımak için iki
ucuna kova asılan tahta çubuk
cağ : şiş
camış : manda
cazı, cazu : cadı
cecim : ince kilim, yolluk
ceferlik : odunluk ve ya yük dolabı
cendek : hayvan ölüsü,
"cendek gibi": çok ağır
cıbıl : çıplak (aç) “cıbılın gabadayisi”
cıcıx ; güzel
cığız : mızıkçı
cığızlanmak : oyun bozanlık
yapmak, mızıkçılık
cılfa : pulluk.
cılx : bozuk yumurta
cıncıx : süs esyaşı "cıncıx-boncux"
cırcır : fermuar
cıncıxlama ; didikleme, bir şeyle aşırı titiz uğraşarak zaman kaybetme
cırbağa / cılbağa : yaramaz, çelimsiz
çocuk
cırılmax : yırtılmak, yırtınmak “gene cırılir” (yine kendini yırtıyor,
yırtınıyor)
cırıx : yırtık
cırmax : yırtmak, sökmek “ağzın cıraram”
cırmıx : tırmık (kedi çırmıği)
cırnax : sivri tırnak
cırnaxlama : tırmıklamak "Pışik herifi çırnaxladi."
cıscıbıl : çırılçıplak
cıstik : erkek ayakkabısı,
lastik ayakkabı
cıvıx : sulu
cızırnik : araba
cimcik : cimdik
cingen : çingene
cola : mısır sapı
corumlamak : buruşturmak, bükerek
kavramak, bir kumaşı, bir elbiseyi, eliyle rastgele avuçlamak (uşax hele dur,
ceketimi corumlama)
cullux ; hindi
culux : Hindi
cücük : civciv
çangıl : zil
çarşut /çaşut : casus
çaşır : yenilebilir bir ot
çaynik : çaydanlık
çedene : kenevir tohumu (kuru yemiş olarak)
çenebit : camdan ekmek kabı
çerçi : gezgin satıcı
çermik : kaplıca
çibartma : vurarak kızartmak, canını yakmak (etimi çıbartti)
çig : süt kaymağı
çimme : yüzmek, yıkanmak (çimme bülirsen?)
çiriş : kenger
çit : baş örtüsü
çoma : lor peynir
çor : öksürük, illet, hastalık
çorlanma : Hastalanmak,“Gene çorlanmış”
çorli : illetli hasta “O çorliyi nerden buldun?”
çoruşmak : buruşmak, büzüşmek (yüzünü çoruşturdu)
daa ; bir işi, bir eylemi vurgulamak için sık kullanılan bir ünlem: "Gelirem
daa" (Geliyorum ya işte); "daa arxadaşıx"
( Hani arkadaşız ya); "daa bülirsen..." (bildiğin
gibi)...
dadaş / daaş : ağabeyi
dadax : şekerli çay, büşküvi veya ekmekle yapılan çocuk maması
dal : sırt
damçi : damla
danacı : oyunda seçilen ebe
dardüllük : daracık, dar. “Ele bir entari geymiş ki dardüllük”
dastar : hamurun üstüne örtülen örtü
davar : koyun
dewamsız : uygunsuz
dıbız : kel
dıdıra dızman : iri kıyım
dıdıx ; neşeli hafif deli,
dığa : ermeni çocuğu (hakaret amaçlı) “Defol burdan dığa!”
dıldılık : ince elbise
dımdıgıloz : çırılçıplak
dındıxlama : Ağır iş yaparak geç iş çıkarak, oyalamak. “Ola
elindekini ne dındıxliyip durirsan!”
dıngıllig : dengesi bozuk, sallantılı yer. Dengesiz sallantılı kişilikler çin de
söylenir: “Kimin sözüne güvenirsen. O dıngıliggin mi?”
dırççık : hoplayarak. zıplayaram gezme. “ Giz niye dirçikliyıp durirsan”
dırçik atma : tekme, çifte atma
dırej : uzun boylu
dırlamak : boş konuşmak, saçmalamak, dır dır etmek; “gene ne dırlirsan?”, “Dırlama
ulan!”
dızman : iri kıyım, iri yapılı "dıdıra dızman"
dibek : öğütme aracı
diya / diyana : işte, "diya burda!"
dondi domine : kırık tuğla parçalanının üst üste konulup, topla
nişan alınıp vurulmasıyla oynanan bir çocuk oyunu
düllük : düdük
düneyin, dünegin, dünen : dün
ecceyh : sarhoş erkek. ”Ecceyh ele bir nara attı ki yer sallandi”
eğiş : tandırdan eşya veya ekmek çıkarmak için kullanılan araç
ehram : kadınların örtündükleri ince, yün dokuma
eke horoz : çok bilmiş, ukalaca konuşan kimse
emi/emce : amca
enek : sapanın toprağı yaran kısmı
eneke : aşık taşı :
enik : köpek yavrusu
enik : köpek yavrusu
ergişi : erkek, koca
esgiketek : kadın
eşgere : açık, gizlisiz saklısız
evermek: evlendirmek (Güzün oğlini everdi.)
eze : teyze
fenikmek : paniklemek,
telaşlanmak
ferfene kurmak; evlerin damında,
gençlerin kendi aralarında yaptıkları küçük piknikler
ferik : piliç
fırfırik : topaç,
fırnik, xırnik : burun akıntısı, sümük
fışgi : hayvan pisliği, tezek, bok
fiddoz : Alımlı, çalımlı, dik gezen hanımlara verilen isim. “Giz Fittoz
gene nereye gidirsen”
gada : ağabeyi
gaga : kuru yemiş
gagala : çember şeklinde çavdar ekmeği
galah / kalax : tezek yığını
galdavar : basit yapıların adı
ganayaklı : kadın,yavaş
gancıx : dişi köpek
gancıx : sözünde durmayan kişi, dişi köpek
gavar : tarlada su önü seti
gavat : değersiz adam, kerhaneci
gavut : kavruk un
gawurga : buğday tanelerinin kavrulmasıyla yapılan çerez
gayış; deri kemer, bağ
gayme: para
gêcalmax : (gêj olma) : baş dönmesi, sersemleme “başım gêcaldi”
gedek : manda yavrusu
gen-gennen : kendi kendine "gengennen oyna işte!"
gennen : kendine,
geven : deve dikeni
gıcıl parmak ; küçük parmak,
serçe parmak
gıdik : oğlak
gıldirik : hızlı
gılik : yağlı ekmek
gındıllanmak : yuvarlanmak
gındıllik / gındıllek : çember, teker
gındo : kısa boylu
gırdavuç :tandır sopası
gırgıt : cimri
gışgart : bağ damının kapısı
glorik : yuvarlak (aynı zamanda, küre şeklinde sulu köfte)
glorlama : yuvarlamak
gobçe : düğme
god kafa : koca kafalı, aptal
god : bardakla tahıl ölçüsü (godi beşe)
goggoloz : omuz,
goggozuna almak : omuzuna çıkarmak
gogum : gonca, tomurcuk
gollik : kısa boylu
gollik : kuyruksuz hayvan “gollik tavuk!”
gollo : penis
goppoz : yumruk
gort : sert tarla
gottozlanan : dik kafalı
gotur, kotur ; uyuz
gögerçin ; güvercin
görüm : görümce
görüm : görümce "Görümüm geldi, ölümüm geldi"
göwerme , gögerme ; yeşillenme, yosun tutma veya küflenme
gucur : kısa boylu
gudik : Küçük çocuklar için söylenen sevgi ifade eden söz “ Emcemin
gudixlari bu yıl okula gidir”
gudik : yeni doğmuş köpek yavrusu
gullep : kapı demiri
guma : ikinci eş
guma : ikinci eş
gumuç : dürüm
gurik : buğday ölçüsü
gurna : kurna
guşgana : tencere
guylamax ; gömmek, saklamak
guzzik : kambur, kuyruk, “Guzzih üstüne, guzzih”(dert üstüne dert)
güde : ağaç fıçı
güleş : güler yüzlü
güleş : güreş
gümrah : gür, sık
güz; sonbahar,
güzün: sonbaharda
haci : leylek
hadah : tarlada çalışan çocuk
hagos : tarla sulama arkı
hark / ark : toprakta açılmış su yolu
halhal : ayağa takılan bilezik
hamayıl : boyuna asılan, içinde muska veya dua yazılı bulunan, kap
haniya : hani
havli : evin giriş salonu. avlu
hedik : haşlanmış buğday veya mısır tanesi
hêkat : masal, hikaye
hemecik : bebek oyuncağı
henek : Şaka. “Görirsen henegi, görmirsen gerçegi”
herel : iri çuval
heresi : her biri, tanesi "heresi gaç guruş?"
herg : nadas
herif : erkek
hesir : otlardan dokunmuş sergi
hesüt : kışkanç
hetil : kiriş
hetilcek : tandır demiri
hıbar, xıbar ; duvar örerken boşluklara konulan taş parçaları, (mecaz olarak, her
işte esas değil eklenti, yardımcı unsur olarak görülmek)
hırxız : hırsız
hış : köpeklerin boynuna takılan demir
hıştik : boynuzlu. “Hıştiklerini yağla”
hızmeker : erkek hizmetçi
hızmeker : erkek hizmetçi,
him : temel
hodah / xodax : hayvanlara bakan çocuk
holla tura : çelik çomak
hozan : sürülmemiş tarla
höçük : sert toprak
högeş : genç koç
hörgöç : tarlada sabanın izi
hügül : çayırda küçük ot yığını
içlik : gömlek
igit : yiğit
iluyw : hey! (bir cağırma ünlemi)
istikan : bardak
itti bitti : saklambaç oyunu
kakart : kanca, "kakart burunlu
kal : olgunlaşmamış, yetişmemiş
kallik : tabanına
basılarak terlik gibi kullanılan ayakkabı
kallikman, kallikli : çok gezen,
sürtük, kapı kapı dolaşan
kanayaklı : kadın
karah : karların üstünde dar yol
kartol : patates
kelep : ip çilesi
keltoş, kelloş : kel
keran : kiriş
kerhiz : Banyo yeri
kerti : bayat
kese : kestirme yol
keyvani : ev hanımı
keyvani : ev hanımı
kımik : eğik "kımik burunlu"
kınd: burun (kibir
anlamında da kullanılır)
kırtik : parça, "Bi kırtık ekmek"; ufak tefek; sevgi ifadesinde di
kullanılır. “ Kırtik sufatlı”
kıtana : az
kıtılik : kuru
kıtlama, kırtlama : şekerin ısırarak kullanıldığı çay içme biçimi
kıtlamak : ısırmak
kıx : pis
kıx : pis, kirli
kızirik : yanık “kızirik olmuş” (yanmış, kavrulmuş)
kip : dara yer, sıkıca oturan
kivra : kirve
kivra : kirve
kizir : köy adına ağız
yapabilen kişi, muhtar
kokor : öcü, “Kirkor’un kısaltılmışı”
kolla çellik : çelik-çomak oyunu
kom guşi : güvercin
korut : teke
kos : yara
kozik : çocuk
kötek : dayak
köw ; köy
kudul : küçük teneke kutu, konserve kutusu
kuka: hazır nakış ipliklerinin en küçük sarmalı
kurik : tay
küflet : hane halkı, evdeki kişiler
külek : kova
külül : bezelye
kürtük : donmuş kar
küvle : tandır bacası
lal : dilsiz
lalo, lalik; dilsiz ya da bozuk konuşan
laşo : iri dudaklı “Laşolarını asıp oturir”
lêçek ; etrafı dantel veya oya işlemeli beyaz ince baş örtüsü,
"Anasının leçeği başına olsun!"
legler : teşi
leppez : yassı
leppezleme ; yassıltma
leppik : yassı taş parçası (çocuk oyunlarında kullanılır)
lıxçor ; organik olarak gevşemiş, bozulmaya yüz tutmuş "Etleri lıhçor
olmuş"
löbye : fasülye
mablah : çay kaşığı
maltıs, mantıs : seyyar ocak (tenekenin içine yerleştirilen
tuğla ve ya pişmiş kırmızı topraktan yapılmış ocak)
maraba : tarım işçisi
marçmalamat olma : rezil rüsva olma, kötü duruma düşme
matıf : suratsız adam
maxat : sedir, divan
mayıs : yeni yapılmış büyükbaş hayvan dışkısına denir (kurutularak tezek yapılır)
mazanni : şüpheli adam
medek : dişi manda
megem / megemse : meğer, meğerse
merek : samanlık
meşin : işlenmiş deri
mıcıl : küçük; minyon.
mıtrıp : görgüsüz (Çingene)
mıxsıçti : çok cimri
mitil : yorgan, ince döşek
mosturalıx : göstermelik,
acayiplik
mozik : dana, ergenlik çağındaki erkek çocuğuna verilen isim. “
Ehmedin oğlunu bir görsen ele böyümüş ki mozik olmuş”
muxat olmak; sahip çıkmak, korumak, dikkat etmek, (mukayyet olmak) "Gardaşan muxat ol!"
navarik : ilk doğacak manda
naxır : otlamaya götürülüp getirilen büyük baş hayvan sürüsü, "Naxır
dağılir."
nügürcük : irmik
omo : dalkavuk
öteyin : dünden bir öncesi, önceki gün
pahıllıg : Kıskanç kimselere verilen ad. “Ne pahıllıg edirsen?”
pağnot: banknot (kagıt para)
papel : kağıt para "qaç papel?"
papax; kışın kullanılan kalın yün başlık
parduç : tandır silgisi
paşa : küçük erkek çocuklana hitap şekli, (paşa sen kimin oğlusan?)
paşvani : bekçi
paylamak : temizlemek (pâk etmekten)
peşgir : havlu
peşgun : sofra
pışik : kedi
pışo : kedicik “Pışoya demişler poxun derman, sıçmış üstüni örtmüş!”
pıttıx : am, kadın cinsel
organı
poççik : kuyruk
pos : tandırda ateşi yenilemek
poşa : çingene kadın (aslında Ermeni Çingenelerinin genel adıdır)
pungar : pınar, çeşme
pürçülük : havuç
qarqış : beddua, ilenme –etmek : beddua etmek “anasi oğluna qarqış etti”
qavut : kavrulmuş un
qılevlemek : düzeltmek, ütülemek, “Gılevli bin pangınot”, “pantolonu gılevli”
qılevli : düzgün, ütülü, pürüzsüz (gıcır gıcır)
qurut : kurutulmuş yoğurt
quzzik : kuyruk veya
kambur
rapata : Tandıra ekmek vurma aleti; uzun yüzlüler için
kullanılır.
rıkkını satmak : Sık sık sataşmak. “Getti geldi, rıkkını
bana sattı”
sabi : çocuk
sako; kalın palto
sazlanma : Mırıldanma, hafiften şarkı söyleme. “Biraz
üskek sesle sazlan ki ben de duyim”
seki : divan
sekül : atın ayağında beyaz
sımışga : ayçiçeği çekirdeği
sınıxci : kırık, çıkıkları
tedavi eden kişi
sısıh : bulaşık bezi
sirat : yoğurt suyu
sitil : bakrac
sogumsuz : sabırsız
sogumsuz : sabırsız
sosurat : yüzsüz
sukum : yüz, mimik, tavır
sukumsuz : suratsız, meymenet suratlı, ugursuz anlamında
suvarmak : atlara, hayvanlara su içirmek
şağıldahli : pis adam
şamlamak : kandırmak, gönlünü almak “uşaği şamla çarşıya
gitsin”
şappalax : tokat, sille
şergede : akla gelmeyen işler yapan
şırat : peynir ve yoğurdun suyu
şoğurt : salya
şor : çok tuzlu
şüzük : yağ suy
şüzük : yağ suyu
tahaw : inanmazlık, şaşkınlık belirten bir ünlem sözü. "Tahaw, o yapacax da,
biz de göreciyix."
tar : tavukların, horozların tünediği yüksek yer, tünek “gene tara
çıxmıssan!”
tatavi : az pişmiş
tatula : zehir
telis : çuval
tên: nem
tênni: nemli
tentene : dantel, oya
tepir : tahtadan yapılmış sini, tepsi
terek : raf , termaş : şanslı
tezik : göçenler
tıntıs : nazlı, tembel
tırıx : ishal
tırıxlamak : ishal olup altına kaçırmak,
tırtırik : korkak,
tırxıç : yazın dış kapılara takılan tahta parmaklıklı kapı
tısdan : siyah bir böcek, bok böceği, esmer ve siyahlar için hakaret
olarak da kullanılır
tıstımbıl : aşırı şişman
tikgoz / dikgoz : dik kafalı, kendini beğenmiş
tikkoz : Süslü püslü, sükseli
tomari : bütün
tor : acemi at
tulux : keçi derisinden yapılan, içine peynir, kavurma, yağ gibi yiyecekler
konulan torba
tuman : paçalı don
uşax : çocuk
uvra : Yemeğin kavrulmuş ununa verilen ad
vış, viy ; hayret edilen şeyler
karşısında kullanılan bir ünlem: "vış! o ne biçim söz!", "vıy!
seni görmedim!"
vola : ula, ulan !
xaşıl : haşlanmış buğday
xepenk : kepenk
xesir : otlardan yapılmış sergi
xıbar : duvar dizmede büyük taşlar arasıra konan küçük taş
xımik : sümük
xımikli : sümüklü
xıngel : mantı
xırtlek / hirtlig ; boğaz, gırtlak
xırxız : hırsız
xış : köpeklerin boynuna takılan demir
xızan : fakir, züğürt
xızek : kızak
horom / xorom: biçilmiş ot destesi
yalax : yamaçlarda hayvan izi
yegin : aceleci çabuk
yeğin yegin : hızlı hızlı yürümek. “Yeğin yeğin get gel”
yerik : hamile kadının
bir şeylere duyduğu yoğun istek
yokza : boş koşan
yuduzmak : şans oyunlarında kaybetmek “yuduzdi”
yuxu: uyku
yüngül : hafif
zenne : kadın
zırza : kancalı kapı
kilidi
zırzalamak : tel kilitle kapamak
zibil : döküntü, çöplük, süprüntü
ERZURUM DİLİ ARGO KELİME VE DEYİMLER
"devletın tarlasına tohum ekenın götünde bostan biter!"
"Aç garın, üsgek nalın, salın daşşaklarım salın!..." Yoksul olduğu halde gösterişten de geri durmayanlar için söylenir: "Evinde yox ayran aşi içmeye, faytonnan gier sıçmaya" gibi...
"Aç garnına Pasin yaraği..."
"Fışgi karıştırmak" gereksiz, üzerine vazife olmayan işlerle ugraşmak, kötü şeyler yapmak, üstü örtülmesi gereken kötü şeyleri eşelemek...
"mitilini sermek, mitilini atmak" ; istenmediği
halde bir yere teklifsizce misafir olmak, misafirliği uzatmak
"nefsine mağrur olanın, sıçar kındına felek!"
"Oxx olsun! İt ossursun, burnan dolsun!"
“Aman... birah o çırpızi”
“Dandigin day durir mi?”= Penisin sertleşiyor mu, sikin
kalkıyor mu? (henüz ergen olmayan erkek çocukları utandırmak için sorulan bir
alay sorusu)
“Di get poxun sillele” : ne yaparsan yap, umurumda değil
kızdırmak amaçlı söylenen bir söz
"Dünya yansa içinde bir xorom oti yox!" Hiçbir şeyi dert etmeyen, gamsız, sorumsuz kişiler için söylenir.
"Götün vur soyux suya!" İntikam amaçlı bir söz. Rakibi yenilir veya çaresiz kalırsa incitmek için söylenir.
"Sikim amda, canım cennette!" (Keyfine düşkün ve gamsız kişilere söylenir.)
"Siki daşşağına denk, göti tirampet çalir" (küçük şeylerle mutlu olan...)
“Dırçiğe kalkmak” (sevincinden hoplayıp zıplamak) “Ar çıka
namus çıka ha dırçıka dırçıka” (Ar yor namus yok, oynayın zıplayın) –Anne’den
Ermenice?-
“Filani gönder işe, dön ağzına işe!”
“Neye bele tikkoz tikkoz gezirsen”
"Mitili sermiş, mitili atmış" : çok istenmediği halde misafirliğini uzatan veya bir eve çöreklenen kişiler için söylenir.
“Pıttıqın yiyim!” : başarı ya da kahramanlık gösteren
kadınlara saygı için kullanılır
“Poxuni terege yığmak” : Naz yapmak, kendini ağıra satmak
“Seffada seneki axlın yox!”
“Pışoya demişler poxun derman, sıçmış üstüni örtmüş!”
"Bilirsen götün huyuni, niye içirsen yahninin suyuni?"
"Bir dana bir ahırın adıni pox eder." |
"Bizim gelin bizden gaçir, başıni örtir, götini açir." "İt ite, it de guyruğuna!" "Yüzümüzün yumuşaklığından donumuzun ağı gurumir." |
“Yarağın yiyim” : kahramanlık yapan, başarı gösteren bir ekeğe
övgü ve saygı için söylenir
"Keseden mi, kesmeden mi?" Yeni giysi almış olan birine, elbisesi tutularak bir şeyler ısmarlaması için yapılan şaka yollu tehdit.
"Ayağıma yer edim, gör bax sene ne edim."
"Aşına aşına çıxtı ocağın başına."
akabuka : Alafranga konuşmak için, dilini şivesini değiştirme. “ Giz
gene kimi gördün de ele akabuka gonişirsan”
ayın oyun : Yaptığı işi yüzüne gözüne bulaştırmak. “ Yapacahsan doğru
yap, ele ayın oyun etme
babilin hanı, (babilhana) : Girip çıkanın sayısının belli
olmadığı yer. “ Ele bir ev ki babilhana kimin çalışir”
bıcırıx : Tüysüz. “Herhal oğlan bıcırıx”
bığır bığır : Semirmiş, sağlıklı. “ Rahatı o gadar yerinde ki
bığır bığır bitir.”
bitli gıcan : Pis, bitli. “Bitli gıcana bah, adam oldu da söz
söylir”
cazıyasi : "... gidinin cadısı!"
caggıl : Görgüsüz ve kavga çıkarmak için bahane arayan kişilere
verilen ad; hakaret sözü. “Ulan !..Caggıl oğlu cağğıl”
cehennem kütügi : iyilik yapmayan, günahkar, cezayı hak
etmiş.
cello bello : Ayak takımı, sıradan kimseler.(hakaret sözü) “
O kim olir ki bennen yarışa girir. Garşımdakiler cello bello”
cencik : Çelimsiz, zayıf çoçuk. “ Giz cencik, nerden gelirsen?”
ceycebet : Çok çirkin,acayip. Hakaret sözü olarak kullanılır.
“ Kövden Ali’ye bir gelin getirmişler, ceycebetin teki”
cıbılın gabadayısı : Haddini bilmez; fakirin ukalası.
“Onun ele üsgekten atip tutmasına bahma, neyi var ki, cıbılın gabadayısi”
cırbağa : Yaramaz ve boyundan büyük iş yapan küçük çocuk.
cırılmak : Yırtılma, patlama; yüksek sesle konuşmak; çok içmek, çok
yemek. “Neye cırılirsan.” “ Ele çoh yedi ki az galdı ki cırıla”
cırıx : Yırtık, utanmaz. “Ele cırıhlarla gonuşma”
cincivat : Yüzsüz, utanmaz. “Bu cincivatlıhta yeni çıhdı”
cindir : Eski, püskü kullanılamaz hale gelmiş elbise. “O gader fuhareler ki,
üstlerinden cındırları tökülir”
cuggul : çocuk penisi, pipi (ola cuggulli)
çemiş :
çılgısız : Terbiyesiz. “Çılgısızlık etme”
çıltik : Hafif meşrep kadın. “ Çıltigin teki”
çırpısız : Sahtekar, dolandırıcı
çıtırıxli : Şüpheci, dedikoducu. “Ayşe çoh çıtırıhli bir gari.”
daggıç : Eğri, çarpık. “ Daggıç bacahli”
daldağa : iki yüzlü kimse. “ Ele ona güvenme. O daldağanın tekidir”
daldaşşax : mecaz anlamda çırıl çıplak, fakir
dalyarax :
danfo : Aptal, enayi. “Danfonun biri”
devamsız konuşmak : yersiz ve saçma söz
söylemek (devamsız devamsız gonuşma!)
devamsız : işe yaramaz, patavatsız
dıllıx : Dişilik organı.
dıllo : Kendini bilmez; serseri. “Hadi ordan dıllo.”
dıngıla fıstik : fos çıkma. “Verdigi haberler
dıngılaymış”
dıngıla fistik oynama: çok sevinmek
dindon : Sarhoş, dengesiz. “Sizi ele merah ettim ki, haber almiyanda,
deli dindona döndüm”
ellem gullem : Alavere dalavere.
eski guşgana : cinsellik vurgusu da olan "deneyimli
kadın", bugün kullanılan "kaşar" argosunun bir versiyonu
fehlifasıxlıx : Aşüftelik, kötü yolda olma. “Sen oni
tanımazsan. O feslifaslıhın tekidir”
fırfırığini eğirmek : Kendi çıkarına çalışmak. “ Sen ne dersen
de o gine fırfıriğini eğirir”
fırfırig : topaç, Dönek insanlara verilen ad. “Fırfırik
kimin ne dönüp durirsan”
gamo : Kibirli, burnu havalarda gezen insanlara verilen isim. “Onnan
gonuşulmaz, gamonun birdir”
gıldırgıcıp/ gıldırzıvıh : Değersiz kimseler, irili
ufaklı çocuklar ; “Gıldır gıcıp bir aileden gelir”
gındıkli : Çenebaz. “O gariynan gonuşmah ele zor ki gari
gindiklinin teki”
gırcan : Yanlış söz, kusur “ Gırcanı gendinden böyük ”
gızılordi taximi : kızıl ordu veya "kızılordu takımı",
başıboş serserice dolaşan sokak çetelerine verilen isim ( Erzurum'un Rus
işgalinden kalma bir deyim olabilir; Ekim 1917 devriminden sonra emir-komutayı
bırakan Rus askerlerinden mülhem olmalı)
gızılordi : boş gezen
goggozlanmak : boş biçimde diklenmek, efelik taslamak
hırtlanboz : Çirkin hikâye kahramanı, canavar. “ Hırtlanboza benzir”
hıyar : Görgüsüz; erkeklik organı “ O hıyarın teki”
hizan kırtibiyoz tohimi : Bayağı kimseler.
xızan : Görmemiş; cimri. “Hem hizan hem dızman”
kal : olgunlaşmamış, deneyimsiz kişi "Kal galmışsan"
kalaylamak : birisini iyice azarlamak, (fırça çekmek); "oğlani bi temiz qalayladi, gönderdi"
kalig : Evlenememiş kız
kallikli : çok gezen, sürtük, “ Giz kalikli, nerden gelirsen”.
kışkışlamak : baştan savma iş yapmak, başından savmak
kura, gurre : kendini beğenmiş, çok kurnazlık yapan insan
künge : süprüntü; çok gezen kadınlar için söylenir. “ Bir gızi var küngenin
teki”
lez aşşıh : şıp sevdi, dönek insanlar için de kullanılır.
matıf : suratsız adam
mazanni : şüpheli adam
medek : Kilolu ve göğüsleri büyük kadınlara denir. “Bir giz ile
nişanlanmış, giz medek kimin”
medig : Küçük çocukların erkeklik organına verilen ad. Bilhassa
çocukları severken söylenir. “ Medigin deden yesin“
mekir : Çirkin.
melemez : huysuz, uyuşuk, mızmız tiplere söylenir. "Melemez, bizim eve
gelemez. (Alay için söylenir), "Melemez , hutti, xoca beni yutti."
mıllıhçi : Yüze gülen arkada çekiştirenlere yakıştırılan isim. “ Benim
mıllıhçılarla işim yoh”
mırıx : Dudağı yarık çirkin kişi ya da ön dişleri olmayan çocuk, “Düğünün
çalgıcıları kim? Kim olacah bizim Mırıhnan Cırıh”
mozzik : Ergenlik çağındaki erkek çocuğuna verilen isim. “ Ehmedin oğlunu bir
görsen ele böyümüş ki mozzik olmuş”
muşmula surat; yüzü gülmeyen, somurtkan kişiler için
omolanmak : dalkavukluk etmek, yaranmaya çalışmak
omoluk yapmak : birine yaranmak, ydalkavukluk, /“omo” markalı temizleme tozundan
mülhem olabilir/
orta tarlanın toxumi: Önemsiz, ihmal edilen biri
poççikli : Çok bilmiş kimse. “O poççihlinin sözüne uyma”
portlax : Dışarıya fırlamış, çıkıntılı. Beğenmeme ifade eder. “O gizin
gözleri ne gadar portlah.”
poşalıh etme : Çok gezmek, sağda solda vakit geçirmek
şeytan şappalaği : cin gibi yaramaz, afacan çocuk (şeytan
çekici), şeytanın esse bacaği
şıl etmek : oyun bozanlık (su koyvermek anlamında) “gene
şıllettin”
şıllıh : Pasaklı, aşüfte. “Şıllığın biri” şoğurtli : Salyalı.
“Şoğurtlu Ehmed’in oğlu”
tahım tahlavat : Bir tamir için kullanılan aletlerin
toplamı; erkeklik organı için de kullanılır. Örnek “ Tahım -tahlavatı getir de
şu burmayi tamir edim “, “ Tahım tahlavat yerinde”
tahtalı köy : Mezarlık. “O herif de tahtalı köye getti”
tanko : sosyetik, kibar görünmaya çalışan “Tanko, tanko, etekleri fiyanko!”
termaş : dişilik organı
texeze : Çürük, arızalı. “ Bir araba almış ki teheze”
tırıx atmak : küfür etmek, iftira atma, kötüleme “bok atma”
tırıx : ishal; sürgün; edepsiz; ağzı bozuk; küfürbaz. “Ondan adam olmaz.
Anası kim? Tırıhlı Necla”
tırıxlamak : ishal olup altına kaçırmak, Mecazi anlamda kötü
duruma düşmek (tırıxladi)
toxli : Bir yaşındaki erkek kuzu; şişman kimselere takılan ad. “Bizim evin
tohlisi sen misen”
tuhs anasi : Tembel, oturduğu yerden kalkmak istemeyen kimse. “Tuhsa mı yattın,
yerinden gahmirsan?”
tulux : Şişman kadın ve erkeğe yapılan yakıştırma. “ Tuluh kimin
şişmiş”
türedi : Piç; başı boş çocuk tuhs yat- : Kuluçkaya yatmak;
kadının çocuklarına düşkün olması.
xıllik-billik ; erkek çocukların, gençlerin cinsel
organları "xıllik bıllik ortada!"
yani gara :Çok güzel kadını tarif içinde kullanılır. “Yanı gara oğlanın
ahlini başından almış”
yeğin ahıl : Ahmak “ O yeğin ahılın tekidir”
yelpirig : Hafif meşrep; hoppa. “Bu yelpirigin bizim mehlede işi ne?”
zibil gibi : çöp gibi değersiz ve çok, (bedava dağıtılan sebil’den geliyor olabilir)
-pr-" gibi yanyana bazı sessizler yer değiştirerek söylenir:
torpax = toprak
körpi = köprü
kirpit = kibrit
çılpax = çıplak
BEDDUALAR
"Alev yiyesen, ataş sıçasan!"
"Allah sene uyuz vere, dırnax vermiye!"
"Ander galasan!"
"Baba içesen!"
"Baba tuta!"
"Baba çıxa canan!"
"Baba yiyesen!"
"Baba zuggum!"
"Babalan!"
"Babanın beşi."
"Bemurat galasan!"
“Baba davun yiyesen.”
“Boğuzan baba düzüle.”
"Bêmuratyasi" : hayırsızın teki, hayırsız kalasıca
"Boynun altında gala."
"Boyun devrüle."
"çoma duta"
"çoma ye" : boğazında kalsın anlamında ( Çoma yağsız lor olduğu için boğazda düğümlenir, zor yutulur.).
"Çor!" (İllet, hastalık) / Sevilip sayılmayan biri öksürüp aksırdığında “beter ol” anlamında söylenir.
"Davun yiyesen!, Davun yesin!"
"Ellın kori!" : "Ellinin
kori oldi, iyi oldi!"
"Elın yanan yapışa!",
"Elin göten yapışa!" Paylaştırmada veya dağıtımda cimrilik yapana söylenir.
"Evin yapıla!" : Ev, mezar anlamında-
"Gızirik olasan!" : Yanasın, kavrulasın.
"Gidişin ola, gelişin olmiya!"
"Gorbagor olasan!" ; Mezarsız gömülesin anlamında
"Heram olsun, it gani olsun!"
"İki gözün önen axa!"
"İt ne yer, onu sıçar."
"Issi yatasan, sağux galdıralar."
"Gara yere gelesen!"
“Ox haş! demiyesen, eyi gün yüzi görmiyesen!."
"Ox olsun, it ossursun burnan dolsun!"
“Seni çoma davun tuda.”
"Sıfatın töküle!"
"Sukumun bata, sukumun töküle!"
"Torpax başan ola, küller gözen!" (“Torpax başan!” Kötü bir şey veya kendinden umulmayan bir şey yapanı ayıplamak için, "yazıklar olsun! anlamında kullanılır!)
"Yiyesen, sıçamiyasan!"
"Zuggum yiyesen!" ; Zehirlenesin
Zuggum! ; Sevilip sayılmayan birinin boğazına bir şey kaçar veya boğazını temizlediği duyulursa “zehir olsun” anlamında söylenir.
"Zuggumun köki!"
"İti azmış", "itin mi azmış?": Kırsal yaşamda köpeklerin disiplinden çıkmaları, kaçmaları büyük bir sorun olur ve sahibini telaşlandırır. Beklenmedik şeyler, çılgınlıklar yapmaya kalkışanlar çin söylenir: "İtin mi azmış, otur oturduğun yerde!"
DEYİMLER
“ayaxlaran”
"day durmak" : ayağı üzerinde durmak, “day durir mi?”= çocuk yürümeye başladı mı, anlamında
“Ele bir uşahh ki gordan ölüleri çıhardir”
"fixere tandırı" : Çok sigara içenlerin çıkardığı duman için söylenir “Fihere tandırı gibi tüttürüp durma”
"gordan ölüleri çığartmak" : Olmayacak lüzumsuz şeyleri ortaya getirme vb. söz konusu etme.
“Gurban olim, ögünde ölim.”
"Öli bizim, Allah rahmet etsin..." (Pek de iyi izlenim bırakmamış ama yakın biri için söylenir. (İyi biri değil ama ne yapalım bizim insanımız...)
“Kağırt bezi möhreli, oğlan bizim mehleli."
"mitili sermek" : bir yere teklifsizce yerleşmek
"parası pêşin yarısı meşin!"
"pışo pışo etmek" : sırtını sıvazlamak
"palas pandıras" : alel acele
"şamlamak" ; ikna etmek için gönlünü almak, kandırmak "Çocuğu şamla da çarşıya gitsin!"
"tellemteşt" : Sırların herkes tarafından öğrenilmesi. “Herkese tellemteşt oldux.”
"elimi açtım tandıra, allah ocağın yandıra" ; bedava bir şey, bir bağış istemek için şakayla karışık söylenir.
ATA SÖZLERİ
Aç ile çıplak gudurgan olur.
Aç ayı oynamaz.
Aç goyarsan hırxız, çox söylersen yüzsüz.
Aç it merek yıxar.
Ağanın malı gidir, hızmekerin cani.
Ağır ol ki, batman gelesen.
Axılli düşünene gader, deli oğluni everir.
Allah, dağına baxar, garını ona göre verir.
Arli arından utanır, arsız da zanneder ki, benden gortdi.
Atlı sığar da, itli sığmaz.
Atta garın, igitte burun.
Ayı ile herele girilmez.
Azan gul ya belasını bulur, ya da Mevla'sini.
Başi bezeklinin, aşi tezekli olur.
Bekarın parasını it yer, yaxasıni bit.
Ben ağa, sen ağa, inekleri kim sağa? (Ermeni atasözü)
Ben umaram bacımdan, bacım da ölir acından.
Çağrildığın yere erinme, çağrılmadığın yere görünme.
Çöreginde çigi olan düşünür.
Deli deliyi görende degenegini saxlar.
Delik böyük, yama küçük.
Dili de olmasa gargalar gözüni oyar.
Dünya yansa içinde bir horum oti yox.
Düvürcisi garga olanın gonacaği yer çöplük başidir.
Eymeği ekmekciye ver, bir ekmek de üste ver.
El için yanma nara, yax çubuğun, keyfin ara.
El'de yiyen yolda acıxır.
Ev danasından öküz olmaz.
Erken gaxan yol alır, er evlenen döl alır.
Gılda keramet olsa, geçi evliya olurdi.
Gelin halı getirir, gendi serer gendi oturur.
Her işi işledi, galdi fıstıği yeşil.
Xırxız evden olanda, öküz bacadan çıxar.
İnek öldü hap kesildi, dana öldi hep kesildi.
İt gursaği yağ götürmez.
İt, zorla kurda gelmez.
Horoz ölür, gözi çöplükte galır.
Korun istedigi iki göz, bir eyri biri düz.
Kime can desem ona çor gelir.
Merek yandi, sıçanlara da galmadi ya !
Ne dügün görmüş oynamış, ne öli görmüş ağlamış.
Ne doğrarsan aşan, o gelir gaşşığan.
Oğlan yiyir oyuna, çoban yiyir goyuna.
Ölüler de zannedir ki diriler hergün helva yiyir.
Ölüsü ölen bir gün, delisi olan her gün ağlar.
Paraynan imanın kimde olduği belli olmaz.
Peyniri saxlayan deri, gari'yi saxlayan eri.
Tembele iş de, sana akıl öğretsin.
Ucuz etin yaxnisi olmaz.
Yarım hekim candan, yarım hoca imandan eder
Yatsılik töre, o da olmiya göre.
Yetim hırsızlığa çıxanda, ay akşamdan doğar.
Zor kapıdan gelende, şer bacadan çıxar.
YER İSİMLERİ
ERZURUM/ Merkez
Şenyurt : Zağgi
Çamlıca: Çörtinkar
Yeşildere : Girekösek
Söğütyanı-Güngörmez : Kelevürt
Kırkgöze : Çipak
Gökçeyamaç : Tafta
Alacasırt : Kamber
Eşkinkaya : Bizdinkas
Güllüce : Paşaki
Taşpınar : Kotanis
Çavuşoğlu : Çeyindir
Akyazı ; Genepeler
Eğerli : Hinzik
Kavaklıdere : Tosik
Arıbahçe : Iğdasor
Muratgeldi : Dinarqom
Gülpınar : Hedemelek
Dumlu : Hins
Yaşilyayla : Arzıti
Yolgeçti : Sitavux
Güzelova : Tufanç
Aktoprak : Haçkevank
Uzunyayla : Ortuzi
Sorgunlu : Ziravang
Ekipolat : Serçeme
Çavdarlı ; Zırnıx
Gelinkaya : Zuvans
Ocak : Erinkar
Dağdagül : Erçik
Kumluyazı : Norşen
Yazıpınar : Terkini
Altuntepe : Qonq / Konk
Yerlisu: Erginis
Değirmenler : Kirinç
Yeşilova : Kircingoz
Altınbulak : Tivnik
Ortadüzü : Kevaxor
Çıyırca : Badışen
Beypınarı ; Özni
Düztoprak : Pezgeriç
Özbilen : İsavank
Sarıyayla : Salasor
Paşayurdu : Poççik
Kahramanlar : Karaz
Çayırtepe : Müdürge
Nenehatun : Sivişli
Dadaş : Kân
Dilimli : Arşuni
Çiğdemli . Tikkir
Ömertepe : Pulur
Tınazlı : Mördülüg
Adaçay : Süngeriç
Börekli ; Mahanda
Aşağıyenice : Zerdige
Yukarıyenice : Y. Zerdige
Konaklı : Kargiri
Taşlıgüney : Hanege
Dereboğaz : Haydari
Güzelyurt : Tambura
OLUR
Taşgeçit : Kesmanlı
Karakoçlar ; Pulur
Oğuzkent : Horketi
Beyendik : Pırdanos
Soğukgöze : Qapk / Kapk
Altunkaya : Mehenk
Filizli : Keleşot
Ürümlü : Cülekar
Şalpazarı : Malakis
Atlı : Ori
Güngöründü : Könk
Süngübayırı : İneset
Bozdoğan : Moxoş
Sarıbaşak : Haynis
Ekinlik : Oğdadap
Sarıbaşak : Haynis
Uzunharman : Haydos
Ilıkkaynak : Arqunis
Olgun : Aqurtis
Aşagı ve Yukarı karacasu : Peneskirt
Boğazgören : Örek
Eylek : Ortiz
Yaylabaşı : Kamis
Keçili : Niyakom
Yıldızkaya : Kivi
Beşkaya : Parisor
Akbayır : Kah
Çataksu ; Tavusker
Yolgözler : Tapular
Coşkunlar : Eğriklise
Yeşilbağlar : Norpet
Taşlıkök : Hükkam
Ormanağzı : Qarnavas
Karakoçlar : Xosor
ŞENKAYA
Beykaynak : Pertuvan
İnceçay : Pancirot
Yaymeşe : Tecerek
Değirmenlidere : Avunder
Atyolu : Kod
Dokuzelma : Şamxis
Kömürlü : Göllet
Uğurlu : Xanımkom
Evbakan : Soğmun
Gülvercn : İğnos
Kayalısu : Çaksor
Çamlıalan : Armuşen
Aydoğdu : Mışık
Yürekli : Zadgerek
Beşpı narlar : Vağaver
Sarıkayalar : Mışıqqışlâ
Ildır : Nazirvans
Esence : Pagir
Yanıkkaval : Kamhis
Özyurt : Barik
Nişantaşı : Kevenk
Sağlıcak : Kantek
Yeşildemet : Iğnaki
Söğütler : Libi
Paşalı : Berdik
Penek
Ormanlı : Ersinek
Köroğlu : Diğaskor
Akşar : Kosor (Qosor)
Gözalan : Hekesor
Yünören : Kerkilik
Isındıran : Ekrek
Yukarı Bakraçlı : Yk. Merinis
Aşağı Bakraçlı : Aş. Merinis
Doğanköy : Eğitkom
Sarıyar : Çakos .
Turnalı : Qızılqotik
İkizpınar : Kalxos
Teketaş : Katres
Tütenocak : Ehriz
Yeşilkaya : Mitinder
Zümrüt : Pertüs
Gezenek : Posik
Aktaş : Vartanut
Kaynak : Çermik
Kireçli : Aqkilise
Çatalelma : Nüsüng
Şenpınarlar : Zakim
Gaziler : Bardız
Bereketli : Dölgah
Esenyurt : Norşen
Oyuktaş
: Üskühat
Dörtyol : Zadrakom
İçmesu : Aşağı Hamas
Gözebaşı : Yukarı Hamas
OLTU
Elmadüzü : Kenepus
Sülünkaya : Keçek
Tekeli : Düzkom
İriağaç : Pernek
Dağdibi : Havcala
Güllüce : İzinsor
Tuzla : Şuğut
Kayaaltı : Anzav
Arıtaş : İsasor
Çanakpınar : Kilgir
Güryaprak : Pirekis
Derebaşı : Örük
Dutlu : Lisbck
Yolboyu : Dölgah
Aşağıkumlu : Aş. Sımırdın
Güzelsu : Sıxçek
Gökçedere : Sıxsor
Alatarla : Hovak
Esenyamaç : İnciqotik
Vişneli : Sırdasor
Çengelli
: Havdos
Yukarı
Çamlı : Yk. Terpenk
Aşağı Çamlı :
Aş. Terpenk
Şendurak : Tamrut
Subatık : Cucurus
Erdoğmuş : Pestesor
Sarısaz : Zerdenis
Obayayla : Tecerek
Konuksever : Dagir
Ballıca : Qozaxor
Çamlıbel : Ardos
Kemerkaya : Pakih
Duralar : Sütkans
Çayüstü : Urut
Dokuzdeğirmen
: Canik
Ünlükaya : Narmanqale
Ayyıldız : Pitkir
Çatalsöğüt : Sorik
Damarlıtaş : Qompur
Başaklı : Kiğik
Yarbaşı : Sananis
İnanmış : İslamqotik
Başbağlar : Miletur
Özdere : Şamxi
Demirtaş : Manege
İSPİR
Üzümbağı : İsasor
Sırakonak : Xoduçur
Karakale : Mohurğut
Geçitağzı : Qudreşen
Çatalkaya : Çinaçor
Yıldıztepe : Xotar
Çamlıkaya : Xunut
Taşlıca : Labuqar
Danzut : Fısırıq
Başköy : Tapsor
Devadağı : Fısırıq
mezre
Moryayla : Mudur
Aksu : Salaçor
Şenköy : Fısırıq
Semehrek
Ardıçlı : Zakos
Araköy : Fısırıqqale
Ortaköy : Hirans
Demirbilek : Mumans
Meydanlı : Qağans
Yeşilyurt : Axpurik
Diizköy : Çanker
Ulutaş : Vank
Çayırözü : Çapans
Aşağı
Fındıklı : Aş. Tarpuni
Yukarı Fındıklı : Yk. Tarpuni
Yedigöze : Kerap
Bahçeli : Çirkini
Numanpaşa : Hişan
Tepecik : Kürdikans
Öztoprak : Muhşên
Tekpınar : Dizans
Duruköy : Qompur
Irmakköy : Qoçkisor
Değirmeli : Qalqonş
Güllübağ : Varkor
Özlüce : Mahizer
İyidere : Qarakafur
Büyükdere : Büyük
Qoçuqtur
Anbaralan : Küçük
Qoçuqtur
Çaydere : Vaqşên
Kumaşkaya : Alikağans
Yiğitbaşı : Sidons
Başçeşme : Dişans
Akgüney : Pokisor
Çiçekli : Siğonis
Halilpaşa : Abcirens
Armutlu : Qoblat
Koç : Kenasor
Gaziler : Kızılimaret
Yukarı Özbağ : Kân
Kavaklı : Qanış
Kümetaş : Qarons
Pınarlı : Akindos
Aktaş : Hapuşkens
Bostancı : Zirens
Demirkaya : Qaçiqons
Bademli : Mişonot
Kirazlı : Mitens
Maden : Yukarı
Semehrenk
Soğuksu : Vahnas
Kuymaklı : Abrans
Esenyurt : Xırdanus
Cevizlidere :
Çöpürgens
Karataş : Engücek
Şehitlik : Ekiger
Çamlımağara :
Kilens
Ulubel : Dişasor
Köprüköy : Xortik
Kırans
Çingesen
Başpınar : Sitanq
Cankurtaran :
Qayser
Petekli : Qarsor
Pazaryolu : Yk. Norgâh
Aliçli : Aş.
Cennetpınar :
Paxnis
Çatakbahçe : Kadmer
Sergenkaya : Mirqans
Akbulut : Eşkens
Yaylacık : Bahçevank
Alacabük : Qomşuşat
Kırık : Hoqqa
Demirgöze : Kilens
Gülçimen : Varzans
Burçaklı : Şixmos
Göztepe : Mezahrek
Dikilitaş : Kipans
Laleli : Kidnis
Meşebaşı : Arnas
Çiftepınar : Badirgans
Gölyurt : Xonut
Pamukludağ : Gindehrek
Çayırbaşı : Girbek
Hacılar : Decehrek
Köşeyolu : Hantıs
Yaylaözü : Hozaxpur
Ayçukuru : Qızqasor
Yeşiltepe : Persor
Yaylalı : Cilasor
Konakyeri : Qosur
Mescitli : Vartinik
NARMAN (Namravan)
Koçkaya : Arısti
Tuztaşı : Kihtik
Güvenlik : Kornes
Pınaryolu : Kürdikan
Kuruçalı : Vaşkisor
Dağyolu : Soğutmak
Araköy : Şosa
Serinsu : Kamhis
Taşkurun : Mihkar
Kışlaköy : Lafsor
Kilimli : Kızılkilise
Mahmutçavuş :
Kiğani
Gökdağ : Pertivan
Beyler : Aha
Karadağ : Minasor
Kamışözü : Sıldaçor
Sütpınar : Qoçqans
Çarıklı : Qutumar
Değirmensuyu :
Simserkis
Sülüklü : Aksor
Yoldere : Vakilhans
Alacayar : Qarşim
Koyunören : Kezesor
Otlutepc : Verintap
Yayla : Xiçow
Savaşçılar : Todan
Yanıklaş : Ekrek
Göllü : Horhor
Ergazi : Iğnawut
Çaylıca : Körmeri
Mercimekli : Cansor
Toygarlı : Qoşa
Çimenli
: Pırtanos
TORTUM
Çağlıyan : Tev
Cevizli
: Matba
Balıklı
: Zınık
Ulubağ :
Mars
Çamlıyamaç : Üsvank
Gölbaşı
: Üsk
Altunçanak : Isköy
Kirazlı
: Otxa
Çaybaşı
: Cala
Dikyar : Üngüzek
Sapanca : Eskisor
Cömertler : Avşên
Erikli :
Osel
Uzundere :
Bağbaşı : Xaxo
Pehlivanlı : Vink
Suyatağı : Aburnes
Çataldere : Korker
Katıklı : Ödük
Dikmen : Sürbehan
Derinpınar : Axpirik
Uncular :
Derekapı : Kisxaqapi
Cihanlı
: Metinor
Katıklı : Ödük
Uzunkavak : Yerimkig
Yazyurdu : Ahcirik
Kaleboynu : Çağırnes
Vişneli
: Ekik
Meydanlar : Haşotvank
Doruklu : Sohturat
Aksu : Axpisor
Çardak :
Çinaçor
incedere : Pisinğoz
Demirciler : Ekrek
Sivri : Lisqow
Kemerkaya : Rabat
Esendurak : Sağırkom
Çakıllı : Varçın
Karlı : Norşên
Tatlısu : Moğoçor
Ballı
: Moğos
Yellitepe : Kasirik
Kapıkaya : Keğik
Taşbaşı : Qazens
Kireçli : Ağasor
Yamankaya : Hinzorik
Taşoluk : Aş. Hinzorik
Aktaş
: Pether
Tipili : Vaqtanos
Yunıaklı : Barköy
Akbaba : Şipek
Ziyaret : Hosbirik
Yağcılar : Qarimros
Peynirli : Qoğans
Kırmalı : Dankar
Kazandere : Zinawur
HORASAN
Çamlıkale : Sıçankale
Dönertaş : Hoşap
Horum
Bulgurlu : Hadik
Bademözü : Ahalik
Kuşburnu : Sanamer
Muratbağı : Maslahat
Çayırdüzü : İlimli
Akçataş : Zanzak
Bahçe : Sitawuq
Yatıksırt : Alakilise
Yörükaltı : Bedrevans
Değirmenler : Ardos
Danişmend : Piraq
Kırklar : Giresun
Karacaören : Qaracavêran
Dalbaşı : Zars
Kırkdikme : Xaran
Yıldıran : Geçik
Kemerli : Dodu
Gündoğar : Çiçeyrek
Yüzören : Yüzvêren
Yarbuğaz : Endek
Kükürtlü : Todavêren
Ağıllı : Ağullu
İncesu : Porik
Yaylacık : Aş. Haydarkomu
Haydarlı : Haydarkomu
Yeşilöz : Qalbulas
Akçatoprak : Hosravêran
Hasankale / PASİN
Pelitli : Malikom
Örentaş : Qarasürbahan
Ortaklar : Pazaçur
Timar - Demirdöven : Sürbahan
Yapağılı : Hobbik
Esendere : Badicivan
Taşlıgüney : Sanasor
Ardıçlı : Miyadin
Büyükdere : Qurnuç
Kurbançayırı : Hins
Kavuşturan : Aha
Buğdaylı : Mindivan
Aşıtlar : Tizgi
Taşkaynak : Keyvank
Kevenklik : Hayhurt
Övenler
: Müceldi
Saksı : Pertek
Ovaköy : Ezirnik
Yiğittaşı : Sosköy
Altınbaşak : Kındığı
Tepecik
Çakırtaş : Yekabad
Eğirmez : Sülüğü
Ağacasar : Işqı
Dumankaya : Yağaver
Güzelhisar : Aynik
Karataşlar : Taymuş
Gölçayır : Ekrek
Pekeriç
Kıyıkonak : Kırdabaz
Sunak :
Pulur
Uzunerk
: Tortan
Kayabaşı : Kerinkar
Yavuzlu : Pisyanlıkomu
Taşlıyurt : Ağzehir
Yatıktepe : Ketvan
Otlukkapı : Hertev
Çiçekli : Ortuzi
Taşağıl : Hamidinqomu
AŞKALE
Başçakmak : Meymansır
Ballıtaş : Qaror
Kapıkale : Dencik
Bozburun : Güllabiqomu
Çatören
: Çatvêren
Küçükgeçit : Yk. Kağdariç
Gökçebük : Şegav
Atlıkonak : Evreni
Çay : Egemensur
Büyükgeçit : Aş. Kağdariç
Demirkıran : Danzut
Pırnakaban
Sazlı : Liç
Özler : Soğik
Ballı : Sos
Gülkaynak : Balımpêrtek
Güneyçam : Bacawurt
Yayımlı : Çirpit
Ocaklı : Persor
Güllüdere : Pırtın
Ortabahçe : Cinis
Yaylayolu : Kilisecik
Dağyurdu : Şıxbızınyurdu
Turaç : Kızılşorak
Küçükova : Karakilise
Çiftlik : Gölvêren
Koçbaba : Karabunduraq
Ağören : Ağvêren
Tokça : Saz
Tosunlu : Qandalqomu
Çatören : Çatvêren
KARAYAZI
Anıtlı : Awbaz
Duatepe : Pisikli
Yücelik : Zorova
Sarıçiçek : Gülo
Güllü : Geri
Sukonak : Kürdikan
Çelikli : Memitan
Dörtpınar : Qari
Çalışkan : Osinasi
Kırıkpınar : Delialo
Akpınar : Kanispi
Kalmas : Uğurdalı
Çakmaközü : Corova
Kal : Duruçal
Özengili : Espres
Salyamaç : Bayro
Yolgören : Kişo
Akarsu : Nado
Yolgören : Kishanlı
Köyceğiz: Küfri
Çatılı : Zeyno
Kurupınar : Süleyman Hatto
Göksu : Koçan
Ağaçlı : Kami
Tosunlu : Gevheri
Karabey : Raşan
Yalındal : Veleqor
Yiğityolu : Mendihal
Sclenli : Kanciyap
Aydınsu : Kaprik
Uluçanlar : Alucar
Sulutaş : Keşişan
Değirmenkaya : Karagiviç
Erenler : Çuqreş
TEKMAN
Yerköy : Modo
Beyköyü : Gundêmîran
Geçit : Madrak
Yarımca : Keleres
Aydınlı : Rezi
Aktuzla : Talo
Işıklar : Şemi
Çiçekdağı : Küneruvi
Gündamı : Kesikomu
İlgöze : Zoğnu
Harabahalil : Erebce
Yücepınar : Hindiyan
Gözlüce : Abakomu
Güzeldere : Hidokomu
Güneşli : Osmanişadi komu
Erduran : Halafan
Çatkale : Mergezer
Toptepe : Altunan
Akdamar : Qotiqan
Alabayır : Qabaliqan
Dalsöğüt : Merhot
Eryayla : Hırbasor
Çayırdağı : Alimor
Gümüşlük : İbrahimağa
Kazancık : Memoqomu
Çağlar : Tayyarqomu
Hatun : Xatunan
Çukuryayla : Aş. Bastoq
Kayaboğaz : Şeqan
Karlıca : Keçelen
Başdere : Yk. Bastok
Hamzalar : Hınıshamza
Yiğitli : Meman
Yuvalı : Girsorik
Çimenözü : Kığıhamza
ÇAT
Çukurçayır : Küçük Lezgi
Yaylasuyu : Zazalar
Tuzluca : Çöğender
Değirmenli : Qızılhasan
Soğukpınar : Qarakilise
Muratçayırı : Qarinkes
Bozyazı : Haraba
Kaplıca : Hölenk
Işkınlı : Qarir
Tuzlataşı : Şoraq
HINIS
Tanır
: Mirseyit
Akören
: Ağveren
Akbayır
: Pomak
Erence
: Hırt
Binpınar
: Garagurut
Budaklı
: Lekbudak
Dedeörcn
: Dedeveren
Gürçayır
: Kasparkomu
Güllüçimen
: Peyik
Kolhisar : Mısrık
Altınpınar
: Macaran
Alaca
: Kızılan
Acar
: Şihbir
Taşbulak
: Koşan
Saltepe
: Derik
Uyanık
: Şeytankomu
Dikili
: Karakilise
Yamanlar
: Mamaş
Mutluca
: Şehirharabe
Avcılar
Qındor
Pınar
: Qurdu
Derince
: Fehrik
Yolüstü
: Aros
Yelpiz
Bellitaş
: Harami
Göller
: Kakik
Çatak
: Ağmasi
Alınteri
: Kürtqozlu
Akgöze
: Kanisipi
SevikTellitepe
: Tendürek
Xelilçavuş
Erbeyli
: Tirkiş
Uluçayır : Arabo
Yeşilyazı
: Hasse
Molladavut
Çalagöl
: Mişğan
Akkavak
: Caçqo
Bozyar
: Tapu
Kuşluca
: Zernek
Kongur
Dağçayırı
: Qavar
Tipideresi
: Firfirik
Esenli
: Bayro
Arapdere
: Şeytan
Ünlüce : Mağalisor
Yorumlar
Yorum Gönder