"İyi insanlar, iyi atlara binip gittiler"
İYİ Parti Genel Başkanı Akşener, Necip Fazıl Kısakürek'i anma twitinde şairin bir şiirinde bunu mısra olarak kullandığını belirtince sosyal medyada büyük bir tartışma çıktı.Bu sözün sık sık Yaşar Kemal'in "Demirciler Çarşısı Cinayeti" romanında kullanışına atfen paylaşıldığı için Akşener'in Yaşar Kemal'a ait sözü Necip Fazıl'a mal ettiği, edebiyatı bilmediği vb. gibi eleştiriler yapıldı.
Bir arkadaş Necip Fazıl'ın 1970 yılında çıkan "Aynadaki Yalan" isimli eserinde bu sözü kullanmış olduğunu yazdı. Ben de kitabın internetteki e-baskısını indirip baktım. Gerçi oradaki basım tarihi 1980'i gösteriyor ama bu sözün kullanıldığı doğru mısra şeklinde değil ama bir anlatım olarak:
[— Ya beni irşad edebilecek bir velî… Tanıdığınız biri var mı?
İmam, gözleri yaşlı, elini Naci’nin omuzuna koydu:
— Senin anlayacağın, iyi insanlar iyi atlara bindiler, gittiler…
Ve hikâyesini anlattı:
— Bir gün cins at meraklısı bir adam, cins atlarıyla meşhur bir yere gidiyor. Yıllarca önce o yere uğramış… Sonra şöyle olmuş, böyle olmuş, bir daha gidememiş… Tanıdıklarından kimi sorsa «öldü!» cevabını alıyor. Ya şu ağa, ya bu ağa?.. Göçtü!.. Ya filân atm soyu, ya falan kısrağın dölü?.. Kurudu!.. Sonunda at meraklısına şu karşılığı veriyorlar: «Senin anlayacağın, iyi insanlar, iyi atlara bindiler, gittiler…»]
Bu konuda teyit.org adlı harika işler yapan bir site var. Orada tartışmaya ilişkin kaynakları hemen yayınladılar.
https://teyit.org/meral-aksenerin-paylastigi-sozun-necip-fazila-ait-olmadigi-iddiasi/
Aslında Meral Akşener yanlış değil: Necip Fazıl Kısakürek, 1978 tarihli "Boş Umutlar" şiirinde
[Ne kervan kaldı, ne at, hepsi silinip gitti,
"İyi insanlar, iyi atlara binip gitti" ]
biçiminde kullanıyor.
Peki bunu 1974 yılında yayınlanan Yaşar Kemal'in "Demirciler Çarşısı Cinayeti" kitabından almış olabilir mi? Çünkü bu deyimi kendine ait olmadığını belirtmek üzere TIRNAK İÇİNDE kullanmış.
Aslında Yaşar Kemal de bu deyimi biraz farklı bir biçimde ('iyi atlar' değil 'güzel atlar' biçiminde) ama kendisine ait olmadığını vurgulamak üzere TIRNAK içinde kullanıyor.
[“O iyi insanlar, o güzel atlara bindiler çekip gittiler.”]
Necip Fazıl Kısakürek'in aynı sözü daha önce yayınlanan (1970, bazı kaynaklara göre 1968) "Aynadaki Yalan" kitabında kullandığına göre buradan almış olamaz.
BENCE ASIL GERÇEK hepimizin gözü önünde duruyor ama artık kimse bu ayrımlara dikkat etmiyor. Kimsenin kimseden "çaldığı" bir şey yok bana göre. Hem Necip Fazıl, hem de Yaşar Kemal'in bu sözleri itina ile "siyah" karekterle ve TIRNAK İÇİNDE kullanmış olmaları, bu sözün aslında kendilerine ait olmayıp alıntı olduğunu gösteriyor. Bu söz bir halk deyimidir ve İNSANLARIN BOZULDUĞU, USTALIĞIN KAYBOLDUĞU yönlü bir yakınmayı ifade etmektedir.
Dolayısıyla yazarların kendi adlarına sahiplenmedikleri sözleri, bile, onlara mal edip, onun veya onun değil diye taraftar kavgası haline getiriyoruz. Metin okumalardaki bu özensizlik sosyal medya mecrasında iyice çığırından çıkmış durumda. Kimsenin alıntı yaptığı kaynağı yazmak diye bir derdi kalmamış. (Hem kim uğraşacak ki!) Bir sözü kendisi mi üretmiş, alıntı mı yapmış ne yazan özen gösteriyor, ne okuyucu umursuyor.
İkinci husus tarafların birbirlerinin yazdıklarını, kitaplarını okumadıkları görülüyor. Necip Fazıl da Yaşar Kemal de bu toplumun içinden yetiştiler. Halk içindeki efsanelerden, masallardan, deyimlerden kendileri için dayanak oluşturmaları çok normal...
İYİ İNSANLAR GERÇEKTEN GİTTİ Mİ?
Bir de işin esas kısmına gelelim. Büyük edebiyat ustası Yaşar Kemal'ın "O iyi insanlar, o güzel atlara binip gittiler" deyimiyle özdeştirilmesi bence hiç doğru değil. Bu söz Yaşar Kemal'in hayat felsefesini yansıtmıyor bir kere...
Düşünelim "O iyi insanlar, o güzel atlara binip gittiler" ise KALANLAR KİM? Geride kalanlar, yani yaşamakta olan herkes KÖTÜ MÜ, yaptıkları işler hep ÇİRKİN mi?
Yitirdiğimiz iyi kişilikleri, kaybettiğimiz değerli insanları ANMA BAĞLAMINDA bir yakınma,bir ağıt söylemi olarak anlamlı olan bir söz, genel geçer bir doğru olmaktan, hele sosyalist-demokrat bir kişi için UMUT ve GELECEK vaat ediyor olmaktan uzaktır.
Haliyle Yaşar KEMAL'ın hayat felsefesini özetliyor olmaktan da çok uzaktır.
Muhafazakarların, dünyanın daha iyiye değil daha kötüye gittiğine, insanların bozulduğuna, iyiliklerin kaybolduğu, ustalıkların yerini kalpazanlıkların aldığına , ZAMANIN KÖTÜLEŞTİĞİ - AHİR ZAMANIN GELMEKTE OLDUĞU görüşlerine daha uygundur.
Bağlamı içinde güzel bir ifade olmakla beraber, kendi başına bir soyutlama olarak en azından bana göre değil diyeyim...
Yorumlar
Yorum Gönder